Koyun moniesiosis

Koyunların moniesiosis’i, anoplocephalid türlerine ait olan moniesia adlı tenyaların hayvanların ince bağırsağında yaşadığı paraziter bir hastalıktır. Tam gelişim döngüleri için, ara konakçıların (toprakta yaşayan akarlar) katılımı gereklidir. Bu hastalık, hasta koyunların kilo vermesi ve genç hayvanların sıklıkla helmint nedeniyle ölmesi nedeniyle çiftliklere büyük zarar verir.

Moneziosisin gelişim döngüsü

Hastalık geçmişi

Küçükbaş hayvanları etkileyen bağırsak parazitleri çok eski çağlardan beri bilinmektedir ancak tenyalarla ilgili ilk bilimsel çalışmalar ancak 19. yüzyılın sonlarına doğru yapılmaya başlanmıştır. Dr. Rudolphi, koyunların ve diğer çiftlik hayvanlarının ince bağırsaklarında parazitlenen 2 çeşit tenyayı tanımlayan ilk kişiydi. Başka bir doktor, Fransız Romain Louis Monnier de aynı dönemde aynı konuyla ilgilendi. Koyunların ince bağırsağının bölümlerini etkileyen sestodlar hakkında detaylı bilgilere yazılarında yer verilmiştir. Monnier solucanların özelliklerini tanımlayabildi ve helmintlere Taenia benedeni adını verdi.

Sadece birkaç on yıl sonra bilim adamları, moniesia tenyalarının neden olduğu helmintiyazisin gelişimi için bir ara konakçıya, bir keneye ihtiyaç olduğunu bulmayı başardılar. Daha sonra araştırma sırasında daha önce bilinmeyen moniesia türleri keşfedildi. Sovyet bilim adamları Scriabin ve Potemkin bu parazitlerin araştırılmasına katkıda bulundular. Artık monesiosis hakkında yeterli bilgi var – hastalığın nasıl ortaya çıktığı, helmint enfeksiyonunun nasıl oluştuğu, hastalığın nasıl tedavi edileceği biliniyor.

Uyarıcı Açıklaması

Moniesia, yalnızca artiodaktil hayvanların ince bağırsağının bölümlerinde yaşayan büyük tenyalardır. Vücut boyutları ve olgun segmentlerde bulunan yumurta sayısı bakımından birbirlerinden farklıdırlar. Bu helmintlerin en yaygın türleri şunlardır:

1. Moniezia genişliği. Bu solucanların boyları 10 m’ye kadar büyür ve vücutlarının genişliği 2,5 cm’ye kadar ulaşabilir.
2. Moniezia benedeni. Bu helmintlerin boyutları daha küçüktür; vücutlarının uzunluğu 3,5-4 m, genişliği ise 1,6 cm’dir.

Dikkat! Her iki moniesia türünde de skolekste (vücudun baş kısmı) kancalar ve hortumlar yoktur. Bunun yerine parazitlerin 4 emicisi vardır, bu sayede solucanlar koyunların ince bağırsağının mukoza zarına bağlanır.

Parazitin bölümleri hermafrodit tiptedir. Bu, rahim ve testislerin işlevini aynı anda yerine getirdikleri anlamına gelir. İçlerinde 600’e kadar yumurta olabilir. Segmentler tamamen olgunlaştığında parazitten ayrılır ve dışkıyla birlikte dış ortama salınır. Daha sonra şu gerçekleşir: Segmentlerin kabuğu açılır ve solucanların embriyolarını içeren yumurtalar toprağa düşer.

Moniesia büyük tenyalardır.

Bu aşamada parazitin daha da gelişmesi için, organik maddelerle beslenen kene (oribatida) olan bir ara konağın katılımı gereklidir. Toprak parçacıklarıyla birlikte helmint yumurtalarını da yutar. Kenenin gövdesine nüfuz eden onkosferler koruyucu kabuklarını kaybeder ve oribatidin karın boşluğuna doğru hareket eder. Helmintlerin daha fazla olgunlaşması burada meydana gelir. 3-5 ay içerisinde larva aşamasına gelirler. Tenya larvalarına sistiserkoidler denir.

Dikkat! Kistikoidler koyunların meralarda yürürken, ot yerken vücuduna girerler. Bitki besinleriyle birlikte içinde moniesia larvalarının bulunduğu keneleri yutarlar.

Zaten 1-2 ay sonra helmintler cinsel olarak olgunlaşır ve koyun dışkısıyla atılan ve toprağa giren yumurtalı bölümleri atmaya başlar. Tüm gelişim döngüsü defalarca tekrarlanır.

Patogenez

Bir koyunun bağırsaklarına nüfuz eden sistiserkoidler hızla büyür. Her gün vücutlarının uzunluğu birkaç santimetre artar. Bu, helmintlerin yaşamı ve gelişimi sürdürmek için çok fazla besine ihtiyaç duyduğu anlamına gelir. Aslında parazitler onları hayvanlardan uzaklaştırır. Trofik etkisinin yanı sıra moniesia’nın kurbanlarının vücudu üzerinde başka bir etkisi daha var:

İnce bağırsağın mukoza zarına yapışan parazitler ona zarar verir ve bu da daha sonra iltihaba neden olur. Bu nedenle monesiosis hastası koyunlarda sıklıkla enterit tanısı konur. Helmintlerin mekanik etkisi, bağırsak mukozasının reseptörlerini tahriş ederek duvarların yoğun kasılmasına neden olmaları ile de ortaya çıkar. Artan peristaltizm sonucunda boşalma daha sık meydana gelir. Aslında yiyeceklerin sindirilecek zamanı yoktur ve içindeki besinler kısmen emilir. Bu da hayvanların hızla tükenmesine neden oluyor.

Bir koyunda yorgunluk

Parazitlerin vücut üzerindeki toksik veya zehirleyici etkisi, helmintlerin kendi atık ürünlerini hayvanın ince bağırsağına salgılamalarıdır. Biriken toksinler koyunların bağışıklığını azaltır, vücudu zehirler.

Dikkat! Moniesiasis ile enfekte olan koyunlarda, bu helmintler oldukça büyük olduğundan, parazitler tarafından ince bağırsağın tıkanması gelişebilir.

Belirtiler

Monesiosis hastalığı yaz aylarında, mera döneminde daha sık görülür. Tüm hayvanları etkiler, ancak en çok 6 aylıktan küçük genç hayvanlarda akuttur. Kuzularda hastalık hızla gelişir ve sıklıkla sinir sistemi bozukluklarına neden olur. Bu durumda 2-3 gün içerisinde ölüm gerçekleşebilir. Genç hayvanlarda monesiosis belirtileri:

1. Baskı. Enfekte koyunlar üzgün ve zayıf görünüyor.
2. Hareketlerin koordinasyonunun ihlali.
3. Konvülsif sendrom.
4. Hayvanlar bilincini kaybeder.

Dikkat! Bu tür semptomlar bazı bulaşıcı hastalıkların doğasında vardır. Tedaviyi teşhis etmek ve reçete etmek için bir veteriner hekimi davet etmeniz gerekir.

Yetişkinlerde moneziosis akut formda ortaya çıkmaz. Farklı şekilde ortaya çıkıyor:

• hazımsızlık (sık dışkılama eylemleri);
• hızlı kilo kaybı;
• Baskı.

Teşhis

Bir hastalığı teşhis ederken veteriner hekim, bulaşıcı hastalıklara benzer oldukları için yalnızca klinik belirtilerini dikkate almaz. Dikkate almak:

• bölgedeki epidemiyolojik durum;
• hayvan cesetlerinin patolojik ve anatomik otopsisinin sonuçları;
• Koyun dışkısı analiz sonuçları.

Hasta hayvanların dışkısında helmint parçaları bulunursa monesiosis tanısı doğrulanır.

Terapiler

Monesiosis tedavisi için modern antelmintik ilaçlar kullanılır:

• Albendazol veya analogları (Fenbendazole);
• Fenasal;
• Setovex.

Albendazol

Birkaç on yıl önce, bu tür ilaçlar henüz eczanelerin raflarında bulunmadığında, çiftlik hayvanlarına bakır ve demir arsenatlar, kalay ve kalsiyum ve bakır sülfatla tedavi ediliyordu. Ancak bu maddeler oldukça toksiktir ve artık kullanılmamaktadır.

Fenbendazol (Albendazol) ile tedavi şu şekilde gerçekleştirilir – koyunların 1 kg ağırlık başına 5 mg ilacı ağızdan almasına izin verilir. İlaç bir kez kullanılır. Tedaviye başlamadan önce hayvanların gıdada kısıtlanmasına ve onlara müshil verilmesine gerek yoktur.

Koyunlarda Fenasal ile tedavi şeması aşağıdaki gibidir – 0,1 kg hayvan vücut ağırlığı başına 1 g ilaç verilir. Bu durumda doz kişi başına 1 g’dan az olmamalıdır. Grup halinde solucanların yok edilmesi gerekiyorsa, doz 2 kat artırılır – 0,2 g toz, karma yem veya ezilmiş tahılla karıştırılır.

Dikkat! Solucanların öldürülmesinden sonra moniesia segmentleri 2 gün boyunca koyun dışkısıyla birlikte dış ortama atılmaya devam eder. Bu bakımdan gübrenin toplanması ve biyotermal yöntemle dezenfekte edilmesi gerekmektedir.

Önleme

Monesiosis’e karşı ana önleyici tedbir, helmintlerin ara konakçıları olan oribatidlere karşı mücadeledir. Bakir meralar, orman açıklıkları ve çayırlardaki konsantrasyonları metrekare başına 25.000’e ulaşıyor. Ekili ve ekili meralarda daha az kene vardır.

Önleyici solucan giderme, tedavi için kullanılan ilaçlarla yılda 5 kez aşağıdaki programa göre gerçekleştirilir:

• Mera sezonunun başlamasından 14 gün sonra;
• İlk haşarat gidermeden 3 hafta sonra;
• Hayvanların önceki tedavisinden 30 gün sonra;
• ağustos ayı sonlarında;
• Son koruyucu tedavi, hayvanların ahırlara nakledilmesinden bir ay sonra gerçekleştirilir.

Monieziosis kuzular için büyük bir tehlikedir, enfeksiyondan birkaç gün sonra ölebilirler. Yetişkinler parazitlerin ince bağırsağa girmesi nedeniyle hızla kilo verirler. Hastalığın önlenmesi ihmal edilemez; bu, çiftlik hayvanlarının helmintlerden korunmasına yardımcı olur, bu da çiftçinin kayıplara maruz kalmayacağı anlamına gelir.